Ligji italian n. 91/92 mbi shtetësinë vendos që “i huaji i lindur në Itali, i cili ka banuar aty ligjërisht pa ndërprerje deri në moshën madhore, bëhet shtetas italian nëse deklaron se dëshiron të fitojë shtetësinë italiane brenda një viti nga mbushja e moshës së mësipërme” (neni 4, paragrafi 2 i Ligjit 91/92). Kjo do të thotë që shtetasi i huaj i lindur në Itali, ku ka qenë banues i rregullt gjithmonë, mund të aplikojë për të kërkuar shtetësinë italiane në moshën mes 18 dhe 19 vjeçëve, duke u paraqitur pranë nëpunësit të Gjendjes Civile të qytetit ku ka vendbanimin.
Shtetësia, në këtë rast, jepet si “përfitim nga ligji”, kështu që është e mundur të bëhesh italian me një deklaratë të thjeshtë vullneti përpara Nëpunësit të Gjendjes Civile përpara mbushjes së moshës 19-vjeçare. Zyra e Gjendjes Civile, pasi verifikon përmbushjen e kritereve, regjistron shtetasin e ri në regjistrin e gjendjes civile vetëm pas betimit për besnikëri ndaj Republikës Italiane, me të cilin i jepet shtetësia italiane qytetarit të interesuar.
Dokumente që duhen paraqitur:
1. Kuponi i pagesës prej 200 € në llogarinë 809020 të Ministrisë së Punëve të Brendshme (shih faksimilin);
2. Pasaporta e vlefshme;
3. Kopja e plotë e aktit të lindjes së kërkuesit (shih faksimile);
4. Leja e qëndrimit: në rast periudhash ndërprerjesh në lejen e qëndrimit, i interesuari mund të paraqesë dokumente që mund të dëshmojnë praninë e tij të pandërprerë në Itali (p.sh. certifikata shkollore, mjekësore dhe të tjera);
5. Certifikata historike e rezidencës. Në rast se i mituri është regjistruar vonë një komunë italiane duhet dorëzuar dokumentacioni që vërteton qëndrimin e të miturit në Itali gjatë periudhës që paraprin regjistrimin në komunë (p.sh. certifikata mjekësore). Periudha e rezidencës së rregullt duhet të dëshmohet që nga çasti i lindjes në Itali përmes certifikatës historike të regjistrimit që lëshon Zyra e Gjendjes Civile dhe përmes leje qëndrimit. Shpesh ndodh që prindërit nuk kanë kryer regjistrimin e fëmijëve të lindur në Itali ose kanë kërkuar me vonesë futjen e tyre në lejen e qëndrimit. Në këtë mënyrë do të mungonte kushti i rezidencës legale të pandërprerë që nga lindja deri në moshën madhore, duke paragjykuar kështu të drejtën për paraqitjen e kërkesës.
Për këto arsye, Ministria e Brendshme, për të lehtësuar gjithsesi kërkesat për njohjen e shtetësisë, me Qarkoren K64.2/13 të datës 7 nëntor 2007, ka ftuar Nëpunësit e Zyrave të Gjendjes Civile të vlerësojnë me elasticitet kriterin e qëndrimit të vazhdueshëm. Ajo ka vendosur që në rast ndërprerjeje të rezidencës së rregullt ose vonese në regjistrim, duhet të shqyrtohen si prova të qëndrimit në territorin italian, edhe certifikatat mjekësore (p.sh. certifikatat e vaksinimit, ose shërbimet mjekësore), certifikatat e shkollës ose tjera dokumente të ngjashme. Fatkeqësisht disa zyra komunale vazhdojnë t’i refuzojnë shtetësinë atyre që kanë një “boshllëk” në periudhën e qëndrimit, pavarësisht qarkores K64.2/13 të datës 7 nëntor 2007. Në këtë aspekt vendimet e gjykatësvejanë gjithmonë të favorshme në këtë hipotezë, me rezultatin që refuzimet e Komunave janë konsideruar të paligjshme.
Për më tepër, gjithnjë për të lehtësuar aksesin në të drejtën e shtetësisë, më 6 nëntor 1996, Këshilli i Shtetit ka dhënë vendimin numër 940/1996, në të cilin deklaronte se mungesa apo vonesa e regjistrimit të vendbanimit në emër të fëmijës, mund të konsiderohen jo ndikuese në marrjen e shtetësisë, por vetëm në qoftë se janë verifikuar tri kushtet në vijim:
a) lindja e fëmijës në Itali, të ketë qenë deklaruar rregullisht dhe menjëherë në zyrën e gjendjes civile, edhe për regjistrimin e rezidencës (akti i lindjes);
b) prindërit, në kohën e lindjes së fëmijës, të kenë qenë rezidentë të rregullt, me lejeqëndrim të vlefshëm dhe regjistrim në komunë.
c) që këto kushte të prindërve të kenë vazhduar gjatë gjithë periudhës së marrë në shqyrtim, të paktën deri sa fëmija të mos ketë marrë një leje qëndrimi të vetën.
Pas mbushjes së moshës 19-vjeçare
Kur mbush 19 vjeç, i huaji i lindur në Itali që nuk ka paraqitur deklaratën e vullnetit në zyrat e Komunës, nuk mund të përfitojë shtetësinë italiane falë “përfitimit me ligj”, por do të duhet të ndjekë një procedurë tjetër. Në fakt kush e ka kapërcyer pragun e të 19-ave mund të aplikojnë për shtetësi pas tre vjetësh qëndrimi të rregullt sipas nenit 9, paragrafi 1, germa a) e Ligjit 91/92.
Kërkesa duhet të paraqitet pranë Prefekturës së vendbanimitduke plotësuar formularin Bdhe duke bashkangjitur dokumentet e kërkuara në origjinal dhe fotokopje. Mbetet gjithnjë i nevojshëm kushti që të ketë lindur në Itali dhe duhen dëshmuar të ardhura të paktën rreth 8.500 € në vit, gjatë tre vjetëve të fundit përpara dorëzimit të kërkesës. Duhet mbajtur parasysh që të ardhurat në fjalë janë ato të familjes ku bën pjesë kërkuesi. Pra, në qoftë se bëhet fjalë për një student, mjafton të dëshmohen të ardhurat e prindërve.
Dokumente që duhen paraqitur
1 . Kuponi i pagesës prej 200 € në llogarinë 809020 të Ministrisë së Punëve të Brendshme (shih faksimilin);
2. Pasaporta e vlefshme;
3. Kopja e plotë e aktit të lindjes së kërkuesit (shih faksimile);
4. Leja e qëndrimit: në rast të ndërprerjeve në lejen e qëndrimit, kërkuesi mund të paraqesë dokumentacionin që vërteton praninë e tij në Itali (p.sh. certifikata shkollore, mjekësore etj);
5. certifikata historike e rezidencës. Në rastin e regjistrimit të vonuar të fëmijës në një komunë italiane, duhet të dorëzohet dokumentacioni që dëshmon praninë e të miturit në Itali përpara regjistrimit të rregullt në komunë (p.sh. certifikata mjekësore).
Është në dorë të Ministrisë së Punëve të Brendshme të kërkojë dokumentacion shtesë nëse është e sheh të nevojshme. Kërkesa i transmetohet personit të interesuar me letër rekomande të dërguar në adresën e banimit të dhënë në aplikimin për shtetësi. Në rast ndryshimi të vendbanimit gjatë procedurës së shtetësisë, i interesuari e ka për detyrë t’ia komunikojë Prefekturës adresën e re, duke bashkangjitur një kopje të kuponit të paraqitjes së kërkesës ose kopje të letrës së protokolluar të kërkesës për të shmangur humbjen në postë.
Koha për shqyrtimin e kërkesës është 730 ditë. Në rast përgjigjeje pozitive, Prefektura i dërgon një njoftim personit brenda 90 ditëve nga marrja e dekretit të shtetësisë nga ana e Autoritetit përkatës. Pasi personi të ketë marrë dekretin, duhet të paraqitet në Komunën e vendbanimit, brenda 6 muajsh nga marrja e njoftimit, për të bërë betimin për besnikëri ndaj Republikës në përputhje me nenin 10 të Ligjit për Shtetësinë (Ligji 91/1992). Pas skadimit të kësaj periudhe, dekreti e humb vlerën dhe personi duhet të paraqesë sërish kërkesë për shtetësi dhe të nxjerrë sërish të gjitha dokumentet.
Kujdes! Duhet mbajtur parasysh se disa shtete nuk lejojnë shtetësi të dyfishtë. Është e këshillueshme të verifikohet pranë konsullatës përkatëse nëse marrja e shtetësisë italiane nuk shkakton humbjen e shtetësisë së origjinës.
Referimi normativ për realizimin e këtij udhëzuesi është Ligji nr. 91 i datës 5 shkurt 1992.
