Nga pikëpamja e Teorisë së Kujtesës (Memory Theory) festat i referohen në mënyrë eksplicite një përsoni (në rastin e Krishtlindjeve i referohen lindjes se Jezusit), ose një ngjarjeje (si p.sh. ndërrimi i viteve), pavarësisht origjinës së tyre, e cila mund te jetë me baza historike a mitologjike.
Festat, si rite të përsëritura, mbartin në vete simbolika dhe domethënie të përftuara nga lindja e tyre ose të fituara me kalimin e viteve. Pavarësisht kuptimit dhe interpretimit që festat mund të marrin me kalimin e kohës, për t’i kuptuar me mirë, duhet t’i kthehemi origjinës së tyre, në mënyrë që të këmi një këndvështrim më objektiv dhe të mund të kuptojmë natyrën e tyre të vërtetë.
Rreth festës së Vitit të Ri ka fakte dhe supozime të ndryshme për kohën dhe mënyrën se si festohet. Ai i takon kalendarit Gregorian, i cili është vazhdim i kalendarit romak. Por, vende të tjera si Kina, Japonia, India, Vietnami dhe vendet islame përdorin kalendarin hënor (lunar), i cili bazohet në lëvizjet e hënës rreth tokës, dhe datat e festimit dallojnë dukshëm nga njëra tjetra. Disa Vitin e Ri e festojnë në pranverë me mbjelljen apo rritjen e të korrurave ose në vjeshtë për të festuar mbledhjen e tyre.
Si çdo festë edhe Viti i Ri ka domethënien dhe simbolet e veta, të cilat nuk janë të lidhura domosdoshmërisht me vetëdijen e njerezve rreth kuptimit të tyre. Por ato ekzistojnë, si kujtesë nga e kaluara.
Një nga simbolet më të rëndësishme është Bredhi i stolisur. Ai ka origjinë antike. Mendohet se egjiptianët e kanë kultivuar gjatë traditën e prezencës së bredhit në shtëpitë e tyre në dimër për të simbolizuar triumfin e jetës mbi vdekjen. Romakët po ashtu e adhuronin bredhin dhe e festonin stinën e dimrit për nder të “zotit të bujqësisë” që njihej me emrin Saturnus. Traditë e tyre ishte që shtëpia të stolisej me drunj të gjelbër dhe drita si dhe të shkëmbenin dhurata. Në mesjetë, gjermanët dhe skandinavët vendosnin bredha jashtë dyerve të shtëpive si simbol shprese për pranverën e ardhshme. “Bredhi i Vitit të Ri” siç njihet tek ne, apo “Bredhi i Krishtlindjeve” (Christmas tree), ka pësuar evoluim nga traditat antike. Sipas disave, ngjyra e gjelber simbolizon jetën, natyrën, fertilitetin dhe mirëqënien. Ndërsa vetë bredhi nënkupton zjarrin, i cili në antikitet simbolizonte shpirtin.
Simbolika e dekorimit të bredhit e ka origjinën nga përdorimi grek dhe latin në fillim, e pastaj kelt, të cilët varnin dhurata në degët e pemëve që qëndronin gjithmonë të gjelbra. Kjo ka si simbolikë vazhdimësinë e jetës që i reziston ndryshimit të viteve dhe ditëve të kalendarit. Duke qenë se ajo pemë ishte e gjelbër edhe në stinën e dimrit, besohej se ajo kishte fuqi të veçanta mbrojtëse përballë fatkeqësive natyrore dhe shpirtrave të këqinj. Ajo stolisej, në veçanti, në fund të dhjetorit, pasi në këtë kohë niste të vihej re zgjatja e orëve të ditës dhe kjo shënonte, në besimin e popujve në fjalë, mposhtjen e forcave negative të errësirës dhe të ftohtit, dhe triumfin e dritës.
Gjermanët e vjetër besonin se druri i bredhit ishte mbrojtësi i natyrës dhe se në vetvete posedonte “shpirtin e malit”, prandaj, luftëtarët trima të asaj kohe, në mbrëmjen e ndërrimit të viteve shkonin në mal dhe me rituale të caktuara, e bekonin dhe e lavdëronin këtë trung. Më vonë, shkuarja në mal tek trungu i bredhit, shndërrohet në prurjen e saj në dhomat e shtëpive. Kështu, në kohën e sotme, nga kjo traditë e lashtë, ne kemi trashëguar ceremoninë e bredhave të dekoruara nëpër shtëpitë tona, si rit familjar i çdo shtëpie pothuajse kudo në botë.
Krishterimi e bëri të vetën traditën e hershme të bredhit, por tashmë me një simbolikë të re. Pema e Krishtlindjeve do të simbolizonte gjelbërimin e Parajsës apo Kopshtit të Edenit. Përdorimi i pemës së Krishtlindjeve nga të krishterët ka nisur në fillimin e shekullit të 17-të, në Strasburg, në Francë, për t’u përhapur më pas në Gjermani, në Europën Veriore e Britaninë e Madhe dh më pas në Amerikë.
Ndërsa data 25 dhjetor, u vëndos si festë e lindjes së Krishtit vetëm në shekullin IV. Meksika njihet si vendi në të cilin festimet e Krishtlindjeve nisin më herët dhe mbarojnë më vonë. Gjithçka nis më 16 dhjetor, me të ashtuquajturat “posada” që zgjasin nëntë ditë, deri në prag të Krishtlindjeve, dhe bëhen për të përkujtuar endjen e vetmuar të Jozefit dhe të Marisë në qytetin e Betlehemit deri në çastin kur gjetën strehë.
Shpërndarja e dhuratave gjatë kësaj feste është ngushtësisht e lidhur me figurën e Plakut të Vitit të Ri (ose Babadimrit), i nohur ndryshe në shoqëritë perëndimore si “Santa Claus-i”. Mendohet  se ky emër është i lidhur me priftin Shën Nikolla, i cili njihet me emra të ndryshëm në vende të ndryshme; në SHBA dhe Kanada njihet si Santa Claus, në Gjërmani si Weihnachtsmann, ose Christind në Gjermaninë jugore. Në  Itali si Babbo Natale, që me një emër të përbashkët ka kuptimin “Babai i Krishtlindjeve”.
Sipas dëshmive ekzistuese dhe materialeve të zbuluara deri më tani, është vërtetuar se festën e Vitit të Ri më 1 Janar, për herë të parë, në mënyrë festive dhe rituale, e kanë festuar romakët e vjetër, dhe për ta, kjo festë ishte simbol i fillimit të jetës së re përplot shpresa të mira për të ardhmen. Këtë ditë ata ia kushtuan Janos, “perëndisë së të mirave”, dyerve dhe fillimeve. Madje ka zëra se romakët e lashtë ia dedikuan datën 1 Janar jetës së Jul Çezarit, i cili vdiq pak pëpara janarit. Por, ka edhe hulumtues që mendojnë se, kremtimin e festës së Vitit të Ri, të parët e kanë praktikuar kinezët.
Në ditët e sotme, festa e Vitit të Ri ka pësuar një ndryshim në domethënie, por jo dhe aq në formë. Si Krishtlindjet, po ashtu edhe festa e ndërrimit të viteve është kthyer në komercialitet, ku kompanitë e mëdha i bëjnë reklamë me qëllime përfitimi. Kjo për shkak të vetë natyrës së modernitetit. Paul Connerton në librin e tij “How Societies Remember” (1989), na kujton se në kushtet e modernitetit, festimi  i ngjarjeve që përsëriten nuk mund të jetë asgjë më shumë se një strategji kompensuese (compensatory strategy). Pasi thelbi i modernitetit në vetvete mohon idenë  e jetës si një strukturë që feston përsëritjen. Ai (moderniteti) mohon bindjen se jeta e një individi a komuniteti mund, apo duhet të nxjerrë vlerat e veta nga kryerja me vetëdije e akteve përkujtuese, si forma tipike perjetimi. Thelbi/esenca e modernitetit është zhvillimi ekonomik,  transformimi i gjërë i shoqërisë, i përshpejtuar nga nevojat e tregut botëror kapitalist. Rrobat që ne veshim, makineritë që përdorim, lagjet ku jetojmë, të gjitha këto janë ndërtuar sot, që të mund të çmontohen/shpërbëhen nesër, në mënyrë që ato të zëvendësohen ose riciklohen.
Krishtërimi i ka përvetësuar disa nga këto simbole prej shekujsh duke i bërë ato pjesë të festimeve të festës së Krishtlindjeve. Pavarësish kësaj, ka një numër të krishterësh, të cilët nuk i pranojnë këto simbole si pjesë të fesë së tyre, duke u argumentuar me faktin se ato kanë origjinë pagane e se në asnje vend në Bibel nuk ekziston as Bredhi e as Santa Claus-i. Madje ka prej atyre më konservatorëve që i refuzojnë edhe Krishtlindjet si festë e krishterë duke përmenduar se kjo nuk ka qënë traditë në shekujt e parë dhe që nuk ka argument se Jezusi ka lindur në dhjetor. Por, data 25 dhjetor është vendosur për arsye konvencionale.
Si pasojë e modernitetit dhe e krijimit të një shoqërie të konsumit, festimi i vitit të Ri ka gjetur një përhapje të pjesshme edhe në disa vende islame. Por, pa arritur të bëhet pjesë e qenësishme e traditës së tyre. Ndërsa në vendin tonë festa e ndërrimit të viteve mori hov kryesisht gjatë kohës së komunizmit, si zëvendësim i festave fetare, të cilat ishin të ndaluara me ligj.
Por, Islami si fe ka pasur një qasje krejtësisht tjetër ndaj këtyre festave. Islami që në fillimet e tij, i ndaloi të gjitha ato festa dhe praktika që kishin origjinë pagane, ose që binin në kundërshtim me vlerat themelore të saj. Teuhidi, ose besimi se “vetëm Allahu meriton të adhurohet me të drejtë”   është koncepti bazë mbi të cilin ngrihet Islami. Mbi këtë janë ngritur të gjitha shtyllat e tjera të saj. Krishtlindjet, si festë jo islame, kanë qënë gjithmonë të ndaluara për muslimanët. Së pari për vetë faktin se Islami nuk e pranon Jezusin (Isain) si Bir të Zotit. E së dyti, dijetarët e kanë konsidëruar këtë festë si të pabazë edhe në Krishtërizëm.
Ndërsa për festimin e Vitit të Ri nga muslimanët, ka një mendim, i bazuar kryesisht në Ixhtihad, që lejon festimin duke e konsidëruar atë si festë jo fetare. Një mendim që me sa duket është më shume i bazuar tek ajo që realiteti u imponon muslimanëve. Por, shumica dërrmuese e dijetarëve bashkohorë kanë rënë dakord për ndalimin e festimi të kësaj feste, duke parë origjinën pagane dhe natyrën e saj. Meqënëse kjo praktikë nuk ka qënë e njohur më përpara, ata kanë marrë si argument për ndalimin e festimit ato ajete dhe hadithe që ndalojnë përngjasimin me popujt e tjerë si dhe ato argumente që ndalojnë praktikat me origjinë pagane. Ajete si: “Dhe mos anoni nga ata që bëjnë padrejtësi e për këtë shkak t’ju kap zjarri…” (Hud, 13). Dijetari i shquar Ibn Kethiri (i njohur per komentimin e Kuranit) e ka komentuar ajetin e mësipërm duke thënë: “ Në këtë ajet ka një ndalesë të rreptë dhe kërcënim të ashpër për atë që imiton jomuslimanët; në fjalë, vepra, (madje edhe) veshmbathje, apo festa dhe adhurime, ose në ndonjë çështje tjetër që nuk është e ligjshme për ne”. Komentime të tilla janë marrë për bazë edhe nga dijetarët e sotëm.
Festat konsiderohet si pjesë e legjislacionit fetar dhe kanë karaktëristikat e tyre. “Çdo populli i kemi caktuar festat (fetare) që ata festojnë…” (Haxhxh, 76). Ndërsa nga hadithet: “Kush i përngjan një populli është prej tyre” (Edu Daudi, Sahih). “Nuk është prej nesh ai që u përngjan të tjerëve përveç nesh. Mos u përngjani çifutëve dhe të krishterëve”. (Tirmidhiu, sahih). Imam Ahmedi ka thënë në komentimin e këtij hadithi: “Ky hadith, më e pakta, nënkupton se përngjasimi me ta është i ndaluar, edhe pse nga aspekti i jashtëm (hadithi) tregon se kjo është mohim…”.
            Sipas medimit unanim të të gjithë dijetarëve të hershëm e të mevonshëm, Islami ka ligjeruar vetëm festimin e dy festave: Fitër Bajramin dhe Kurban Bajramin (gjithashtu edhe dita e premte është konsideruar si ditë feste, në konceptim islam). Si argument për këtë ata kanë sjellur disa hadithe: Enesi (radijallahu anhu) thotë: “Erdhi Pejgamberi [paqja e Zotit qoftë mbi të] në Medine, kurse ata i kishin dy ditë në të cilat luanin. E u tha: “Çfarë janë këto ditë? Thanë: në këto ditë luanim në knohën e injorancës. Pejgamberi [paqja e Zotit qoftë mbi të] tha: All-llahu ua ka zëvendësuar me ditë më të mira se këto: Kurban Bajramin dhe Fitër bajramin”. (Ahmedi, sahih). Shejhul-Islam Ibn Tejmiu [rahimehull-llah] ka thënë: “Nga ky hadith i Pejgamberit [paqja e Zotit qoftë mbi të] nënkuptojmë se muslimanëve u ndalohet të festojnë […] festat e tyre të injorancës […], përndryshe nuk do të kishte kuptim zëvendësimi i tyre me dy festat islame”. (shiko: “Iktidaus-Siratul-Mustekim”, 1/ 434). Aisheja [radijall-llahu anha] thotë: “Ebu Bekri hyri te unë, kurse dy vasha këndonin atë që kishin thënë Ensaritë ditën e Buathit. Ato dy vashat nuk ishin këngëtare. Ebu Bekri [radijall-llahu anhu] tha: fyejt e djallit në shtëpinë e Pejgamberit [paqja e Zotit qoftë mbi të]?! E kjo ndodhi në një ditë feste. Atëherë Pejgamberi [paqja e Zotit qoftë mbi të] tha: “Ebu Bekr! Secili popull ka festën e vet, kurse kjo është festa jonë”. (Buhariu dhe Muslimi). Shejhul-Islam Ibn Tejmije duke e komentuar këtë hadith ka thënë: “Ky hadith na tregon se secili popull ka festat e veta, kurse muslimanët e kanë vetëm këtë festë (Dy Bajramet), e nuk kanë festa të tjera”. (Shiko: “Iktidaus-Siratul-Mustekim”, 1/ 446- 447).
Meqënëse festat janë konsideruar si pjesë e legjislacionit, atëherë edhe festat jo islame janë konsideruar të ndaluar nga dijetarët e hershëm, kryesisht Selefët si Ibn Tejmije apo Ibn Kajimi. Duke marrë për bazë hadithin ku pejgamberi thotë: “Kush shpik në çeshtjen tonë gjëra që nuk janë prej saj (fesë), ato janë të refuzuara”, kurse në transmetimin tjetër thuhet: “Kush bën ndonjë vepër, e cila nuk është prej veprave tona, është e refuzuar”. (Buhariu dhe Muslimi).
Ibn Battali thotë: “Pejgamberi [paqja e Zotit qoftë mbi të] ka lajmëruar se ummeti i tij do të pasojë gjërat e shpikura, bidate dhe epshet, ashtu siç ka ndodhur në popujt e mëparshëm. Në shumë hadithe tregohet  se në fund do të mbetet e keqja, pasi Kijameti nuk ndodh vetëm se në njerëz të këqinjë, kurse feja do të mbetet e fuqishme vetëm te disa njerëz të veçantë”. (Fethul-Bari; 13/ 301). Shejhul-Islam Ibn Tejmiu [rahimehull-llah] thotë: “Ky hadith tregon gjërat e këqija që do të ndodhin […]. Nga kjo kuptohet se përgjajësimi me çifutët dhe të krishterët, me persianët dhe romakët është prej gjërave që i ka qortuar All-llahu dhe Pejgamberi”. (“El-Iktida”; 1/ 147).
Gjithashtu, në lidhje me pjesëmarrjen e muslimanëve në festa jo islame dijetarët janë pajtuar se ndalohet pjesmarrja në festat e jomuslimaneve dhe përgjajësimi me ta, duke u mbështetur në argumentet e përgjithshme që i përmendëm më lartë dhe konsensusin e sahabeve dhe tabiinëve. Shejhul-Islam Ibn Tejmiu [rahimehull-llah] thotë: “Muslimanëve nuk u lejohet që t’u përgjajnë në asnjë gjë e cila është veçori e festave të tyre, as në ushqim, as në veshmbathje, as në larje, as në ndezje të zjarrit, as pasim të ndonjë zakoni nga përditshmëria e jetës ose të ndonjë ibadeti, as përgatitja e gostisë, as dhuratat, as shitja e gjërave, me të cilat ndihmohen në këto festa, as mundësimi i fëmijëve dhe të tjerëve që të lozin e as që të veshin rroba të zbukuruara. […] dita e festës së tyre për muslimanët duhet të jetë sikurse edhe ditët e tjera”. (“El-Fetava”; 25/ 329).
Për sa i përket urimit të këtyre festave, në ditët e sotme ekzistojnë dy mendime. Mendimi i parë është prej disa dijetarëve bashkohorë si Prof. Dr. Jusuf El Kardavi, Prof. Dr. Muhamed Ed-Desuki, Shejh Mustafa Ez-Zerkai, Muhamed Reshid Rida, Shejh Ahmed Eshirbasi, dhe disa të tjerë, janë të mendimit se lejohet për muslimanin që t’ua urojë festën fqinjëve të tij që janë jomuslimanë, normalisht duke mos e dëmtuar Islamin. Të gjithë këta dijetarë këtë mendim e kanë mbështetur në disa argumente islame dhe në bazë të përpjekjeve të tyre (ixhtihadit) duke përfituar edhe dispozitën e lejimit.
Ndërsa mendimi i dytë, i cili bashkon mes dijetarëve të hershëm dhë atyre bashkohorë, i përfaqësuar nga Shehul-Islam Ibn Tejmija, Ibn Kajimi, Bin Bazi, Ibn Uthejmini, dhe disa të tjerë, janë të mendimit se nuk lejohet që muslimai t’i urojë festën jomuslimanit, respektivisht festën e anëtarit të fesë tjetër. Sipas këtij mendimi ndalohet urimi i festës fetare jomuslimanit. Normalisht dhe ky mendim ka mbështetje në argumente autentike islame, disa prej të cilave i cekëm më lart.
Si perfundim, mendoj se festa e Vitit të Ri (apo Krishtlindjet) jo vetëm që nuk kanë të bëjnë aspak me muslimanët e as me traditën e vendeve islame (duke future këtu edhe Shqipërinë si vend me shumicë muslimane), por janë në kundërshtim me shtyllën themelore të islamit, Teuhidin. Islami kërkon përsosjen e njëriut, si qënia më e përkryer e Zotit. Mendoj se miresjellja nda jomuslimanëve duhet të bëhet pa cënuar besimin tonë si muslimanë. Dhe urimi apo pjesëmarrja në këto festime është cënin i drejtëpërdrejtë i bazave themelore të besimit tonë. Kjo duke marrë prasysh origjinën jo fetare dhe pagane të këtyre festave.